Δύο βυζαντινές βίγλες στην περιοχή Κορθίου.

Η Αγία Σοφία που πρώτος ο Πασχάλης διεπίστωσε ότι είναι χτισμένη σε ερείπιο βυζαντινής βίγλας.

Ο Δημήτριος Πασχάλης επισήμανε πρώτος ότι στον Γιαλό Κορθίου, στο τέλος του ακρωτηρίου, πιο μέρα από την Αγία Κατερίνα υπάρχει δίπλα σε ανεμόμυλο ο ναός της Αγίας Σοφίας. Ο ναός αυτός λοιπόν έχει ανεγερθεί σε υπόλειμμα βυζαντινού πύργου-σκοπιάς. Την πληροφορία επαναλαμβάνει ο Δημήτριος Πολέμης, αν και πάντοτε επιφυλακτικός στα λεγόμενα του Πασχάλη, αυτή την  φορά είναι σαφέστατος. "Πλησίον του ανεμόμυλου έχει ανεγερθεί ο ναός της Αγίας Σοφίας επί ερειπίου βυζαντινής σκοπιάς"*.( Δ. Πολέμη «Ιστορία της Άνδρου». σελ 53).

Επισκέφθηκα τον ναό και διεπίστωσα με την σειρά μου ότι οι Πασχάλης και Πολέμης έχουν βεβαίως απόλυτο δίκηο. Συμπληρώνω μόνον ότι ο πύργος-σκοπιά ήταν πολυγωνικός και συγκεκριμένα οκτάγωνος και για λόγους ελέγχου και ορατότητος τουλάχιστον διώροφος.

Η βυζαντινή αμυντική παρουσία των βιγλών δεν σταματά εδώ.  

Πολύ υψηλότερα και ακριβώς απέναντι στο βουνό υπάρχει ο ναός του Αγίου Τρύφωνα(;) **. Εκεί έχουμε επανάληψη της ανεγέρσεως ενός ναού σε ερείπιο πολυγωνικού βυζαντινού πύργου. Ο πύργος ήταν επίσης οκτάγωνος και σε τμήμα του δημιουργήθηκε ο χώρος του ιερού της εκκλησίας, όπως ακριβώς και στην περίπτωση της Αγίας Σοφίας.

Εχουμε λοιπόν δύο πανομοιότυπες κατασκευές πάνω σε πανομοιότυπα ερείπια, πανομοιότυπων οκταγωνικών πύργων, των οποίων το σχήμα φανερώνει εγγύς χρονική περίοδο ανεγέρσεως και ταυτόσημη και «ολοκληρωμένη» αμυντική αντίληψη.

Και τα δύο υπολείμματα μας καταδεικνύουν την κατοίκηση του Κορθίου κατά τους μέσους ή και πρώϊμους βυζαντινούς χρόνους κάτι που συμπίπτει με τον πολύ καλά αποκατεστημένο ναό του Αγίου Ιωάννου Θεολόγου στο (Ανω) Κόρθι.  
   

    Ο Άγιος Ιωάννης(;) ο οποίος προσωπικά διεπίστωσα ότι επίσης χτίστηκε σε ερείπιο παρόμοιας βυζαντινής βίγλας με εκτεταμένο εποπτικό έλεγχο ολόκληρης της κοιλάδας και του κόλπου του Κορθίου.

Ο εποπτικός έλεγχος σε όλη την κοιλάδα και μέχρι την παραλία που είχε η βίγλα του Αγίου Ιωάννη(;). Υπήρχε επίσης επικοινωνία ανάμεσα στην βίγλα ό,που ο Αγιος Ιωάννης(;) και απέναντι ό,που η βίγλα της Αγίας Σοφίας.

                                                                      Νίκος Βασιλόπουλος
                                                                   αρχιτέκτων - ερευνητής

*Δημητρίου Πολέμη «Ιστορία της Άνδρου» Εκδ. Καϊρείου Βιβλιοθήκης σελ 53

** Όταν έκανα την έρευνα και εντόπισα την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα κατασκευή, ρωτώντας έμαθα από ντόπιους ότι ο ναός είναι αφιερωμένος στον Άγιο Τρύφωνα. Τώρα που υποδείχθηκε επίσης από ντόπιους, ότι μάλλον πρόκειται για Αγιο Ιωάννη. Γιαυτό και προς το παρόν βάζω ερωτηματικό όταν αναφέρομαι στον ναό. (Μέχρι νεωτέρας από πλευράς Ιερέα, επιτρόπου κ.λπ. Αναμένω και σας ευχαριστώ) Νίκου Βασιλόπουλου « Λατινοκρατία στην Άνδρο» Εκδ. Σοφίας Γαρυφάλλου    
 Β΄ ΕΚΔΟΣΗ 2015

Το Λοξό Γεφύρι των Αηδονιών και η Αρχοντική Στράτα

                       Το μοναδικό λοξό γεφύρι της Άνδρου

Στα Αηδόνια υπάρχει ένα γεφύρι με την σπάνια τεχνική ιδιαιτερότητα να είναι λοξό, δηλαδή ο άξονάς του ως προς την κοίτη δεν είναι κάθετος αλλά πλάγιος. Το άνοιγμά του είναι 4,50 περ. μ. και το ελεύθερο πλάτος του καταστρώματος 2,09μ. Το γεφύρι κατά την κα Ρεβιθιάδου έχει ανακατασκευασθεί (λόγω φυσικής καταστροφής) και απέκτησε την τελική αυτή μορφή του στην διάρκεια των δύο εκατονταετιών της ζωής του.

Ωστόσο ποιος είναι ο λόγος της ανεγέρσεώς του;  Σε τι εξυπηρετούσε η δημιουργία του;

Η υπόθεση αυτή ξετυλίγει μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία της Άνδρου της περιόδου της Τουρκοκρατίας.

Θα αναγκαστούμε όμως να πάμε πολύ μακρύτερα.

Κατά το δεύτερο ήμισυ της Λατινοκρατίας (1400-1566) είναι βέβαιο ότι η περιοχή των Αηδονιών-Κορθίου είναι εντελώς αδόμητη έως ακατοίκητη ⁽¹⁾ . Σε ηγεμονικό έγγραφο αποδόσεως στον δευτερότοκο γιό τού Ηγεμόνα Πιέτρο Αντρέα Τζεν (Μάρκο) αναφέρεται ότι απαγορεύεται η βοσκή στην περιοχή αυτή η οποία είναι περιοχή αποκλειστικής αντίστοιχης χρήσεως (του Ηγεμόνα) ή και της Κούρτης ⁽²⁾.

Μέχρι την απαρχή της Τουρκοκρατίας, το 1579 ⁽³⁾ , οι γαίες αυτές μένουν υπό καθεστώς απολύτως αδιατάρακτο. Κατόπιν φαίνεται ότι καταλαμβάνονται με άγνωστο σε μας τρόπο από τους Λατίνους άρχοντες οι οποίοι εν τω μεταξύ έχουν γίνει ορθόδοξοι ώστε να γλυτώσουν από την υποψία των Τούρκων, ότι συνεργάζονται με τους Βενετούς της γειτονικής Τήνου, με τους οποίους δηώσεις, εισβολές και σφαγές εκατέρωθεν είναι αλλεπάλληλες.Έτσι σχεδόν όλοι οι Λατίνοι άρχοντες ορθόδοξοι ή δήθεν ορθόδοξοι κλείσθηκαν στο Κάτω Κάστρο αλληλοϋποψιαζόμενοι περί το 1550.
Αυτοί οι οποίοι δεν θα κλειστούν στο Κάστρο είναι μόνον δύο οικογένειες πανίσχυρων Λατίνων αρχόντων, που κατά τα φαινόμενα είναι κρυπτοκαθολικοί και φοβούμενοι για την ζωή τους αλλά και για την περιουσία τους και προερχόμενοι απο την Βόρεια Άνδρο ,καταλήγουν όπως προκύπτει απο σωρεία εγγράφων να κατευθυνθούν νότια πρό του 1590 στην περιοχή Κορθίου ⁽⁴⁾. Πρόκειται για τους Berto ή Bertuli Dellagramatica  (Μπερτούλη Δελλαγραμάτικα) και Agustin Daponte (Αουστή Δαπόντε) οι οποίοι αισθάνονται πολύ ασφαλέστεροι να εγκατασταθούν κοντά στην βενετοκρατούμενη Τήνο. (Φοβούνται και τους Τούρκους μα και τους Λατίνους άρχοντες, που έγιναν ορθόδοξοι και τουρκόφιλοι).

Όπως προκύπτει από τα Τουρκικά Φορολογικά Κατάστιχα του 1670 όλες οι οικογένειες αρχόντων βρίσκονται στο Κ. Κάστρο. Μόνον στο Κόρθι- Αηδόνια βρίσκονται μία οικογένεια Δελλαγραμάτικα, πλουσιώτατη και έξη οικογένειες Δαπόντε επίσης πλούσιες  (καθώς και δύο φτωχές). Πλήν των δύο τελευταίων όλες έχουν αναμφίβολα πύργο. Και βρίσκονται στην πρώην -ακατοίκητη- Γη της Σινιορίας (Κόρθι-Αηδόνια).

Μετά την καταστροφή του Κάτω Κάστρου από τον διαβόητο πειρατή De Creveliers-το 1672-όλοι οι άρχοντες εγκαταλείπουν το Κάστρο και εγκαθίστανται στην ενδοχώρα της Άνδρου σε πύργους κυρίως στην περιοχή της Μεσσαριάς που άλλοτε ήταν τμήμα της τιμαριωτικής Γης του Ηγεμόνα. Στην εγκατάσταση πρωτοστατούν οι Λατίνοι άρχοντες, φανατικοί πλέον ορθόδοξοι και πιστοί στην νέα οθωμανική κατάσταση. Δημιουργούν γύρω από τους πύργους τους στην Μεσσαριά ένα καταρχάς άτυπο πολιτικό και κοινωνικό κέντρο φίλα διακείμενο στους Οθωμανούς με προεξάρχοντες  τους Καϊρη, Μπίστη, Αθανασίου κ.α. Αντίθετα στο Κόρθι καταφεύγουν οι βενετόφιλοι κρυπτοκαθολικοί ⁽⁵⁾ . Έτσι δημιουργούνται δύο άτυπα κέντρα κοινωνικής εξουσίας, αντίπαλα μεταξύ τους για τους λόγους που εξηγήσαμε.

Τα Αηδόνια απαθανατισμένα το 1841 από τον Βρετανό Τower όταν ήταν πλέον ένα χωριό πολλών αρχόντων της Άνδρου.

Με την πάροδο των ετών και την εγκατάσταση και άλλων αρχόντων η αντιπαλότητα αυτή θα αμβλυνθεί διατηρούμενη ως τοπικιστική αντιζηλία.

Μετά την Ρωσική κατοχή της Άνδρου 1770-1774 οι Τούρκοι θα αλλάξουν συμπεριφορά προσπαθώντας να συμπεριλάβουν ορθοδόξους άρχοντες στην νομή της εξουσίας «θεσμοθετώντας» και στην Άνδρο τον θεσμό του κοτζάμπαση, θεσμός που θα ισχύσει μέχρι το 1821. Ο πρώτος θα είναι ο Νικόλαος Κοττάκης το 1775. Έκτοτε οι δύο οικισμοί μέσω των αρχόντων θα ερίζουν και θα ανταγωνίζονται για το ποιος θα είναι ο επόμενος στο αξίωμα αυτό.

Για τον λόγο αυτό θα δημιουργηθεί και θα λιθοστρωθεί η Αρχοντική Στράτα, δρόμος που θα ενώσει τα δύο αυτά κέντρα, τα Αηδόνια με την Μεσσαριά. Οι άρχοντες κυκλοφορούσαν πάντοτε έφιπποι (έφιπποι στον κοινόχρηστο χώρο) ψηλότερα από τους κολλήγες  και τους υπόλοιπους. Ο δρόμος αυτός έπρεπε να είναι αντίστοιχος των αρχόντων που θα «κυβερνούσαν» την Άνδρο. Για τον ίδιο αυτό λόγο έχτισαν και το λοξό γεφύρι. 

 Το πρώτο κομμάτι της Αρχοντικής Στράτας φεύγοντας απο τα Αηδόνια. Έχει πλακοστρωθεί πρόσφατα με ακανόνιστες πλάκες που θυμίζουν Πήλιο...

 Η πρώτη στάση της Αρχοντικής Στράτας στην πλατεία του Κορθιου (Άνω). Η κρήνη της είναι παλαιότερη απο αυτήν της Χώρας (Πλατεία Καϊρη). Η πλακόστρωση είναι νεώτερη αλλά ανταποκρίνεται στα δεδομένα της Άνδρου.  

Ξεκινούσαν από τα Αηδόνια, διερχόταν τον ποταμό απ΄ το Λοξό Γεφύρι, κατέβαιναν στο Κόρθι, ακολούθως ανέβαιναν απέναντι στις Χώνες, κατόπιν ανηφόριζαν στο Γιαννισαίο, εξακολουθούσαν να ανεβαίνουν το βουνό και πιο μακρυά διάβαιναν τον Μεγάλο Ποταμό περνώντας από ένα άλλο αρχοντικό γεφύρι, αυτό της Στοιχειωμένης για να καταλήξουν ανηφορίζοντας στην καρδιά της Μεσσαριάς, εμφανιζόμενοι-επίτηδες μάλλον-δίπλα στον πύργο του Παρόδου, ψηλότερα δηλαδή από τον κύριο Πύργο των Καϊρηδων που βρισκόταν χαμηλότερα δίπλα στον Αγιο Νικόλαο. Έτσι έμπαιναν στην  Μεσσαριά και κατηφόριζαν για να δείξουν πιθανά ότι ο Πύργος των Καίρηδων ήταν σε σημείο χαμηλότερο απ΄αυτό από το οποίο είχαν φθάσει. Οι συμβολισμοί ήταν την εποχή εκείνοι σημαντικώτατο εξωτερικό στοιχείο κοινωνικής υπεροχής. Το Λοξό Γεφύρι και η Αρχοντική Στράτα απ’ όπου έρχονταν επίσης. Έμμεσα εργαλεία πολιτικής προβολής για την επιδιωκόμενη εξουσία.

Η αρχοντική στράτα περνούσε και απο το γεφύρι της Στοιχειωμένης, χτισμένο ανάμεσα στα 1566-1579. Κατόπιν κατευθυνόταν στην Μεσσαριά, το άλλο δηλαδή χωριό Αρχόντων της Άνδρου.

Ο Πύργος του Παρόδου ψηλά στην Μεσσαριά. Στο αριστερό μέρος της φωτογραφίας κατέληγε η αρχοντική στράτα μπαίνοντας έτσι εσκεμμένα σε υψηλότερο σημείο του χωριού έναντι του Πύργου του Καϊρη (δίπλα στον Άγιο Νικόλαο).

Το γεφύρι προφανώς κατασκευάσθηκε μάλλον μετά το 1780 και πάντως προ του 1795(;) έτος αναρρήσεως του Νικόλαου Μπίστη από τα Αηδόνια στο αξίωμα του κοτζάμπαση Άνδρου……

 Τα σκαλοπάτια του λοξού γεφυριού μάλλον όπως είχε κατασκευαστεί από την αρχή η κλίμακα του γεφυριού. Την γέφυρα και την στράτα διάβαιναν πάντοτε έφιπποι οι άρχοντες της Άνδρου μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα...

                                                                 Νίκος Βασιλόπουλος
                                                                αρχιτέκτων - ερευνητής

1 H περιοχή Κορθίου παρουσίασε πολλές οικιστικές εγκαταστάσεις στην ιστορία της. Βέβαιο είναι ότι κατοικήθηκε κατά τους πρώτους βυζαντινούς χρόνους όπως προκύπτει από τον Αγ. Ιωάννη Θεολόγο αλλά και από τις βυζαντινές βίγλες στα ερείπια των οποίων κτίσθηκαν η Αγ. Σοφία και ο Άγ. Τρύφωνας.

2 Η Κούρτη ήταν γνωστό υψηλόβαθμο όργανο αποτελούμενο από τους ανώτατους άρχοντες με δικαστική, διοικητική και κάποια πολιτική εξουσία, υπό την προεδρία του Ηγεμόνα. Στην Άνδρο είχε επίσης συσταθεί, αλλά οι αρμοδιότητες και η δραστηριότητά της παραμένουν εντελώς θολές και άγνωστες ελλείψει στοιχείων. Σοβαρή πρέπει να θεωρείται η υπόνοια ότι το Κόρθι οφείλει την ονομασία του στην παραφθορά αυτής της λέξεως, ενώ άδηλο είναι επίσης το ιδιοκτησιακό καθεστώς στο οποίο διατελούσε ταυτιζόμενο πιθανώτερα με τον ίδιο τον Ηγεμόνα.

3 Λατινοκρατία 1212(;) – 1566. Η Άνδρος υπό τον πορτογαλοεβραίο έμπορο της Κωνστ/πο λης Ιωσήφ Νάσι 1566-1579. Από το έτος 1538 – 1579 η ΄Λνδρος διατελεί σε Τουρκική Επικυριαρχία στην διάρκεια της οποίας όμως διατηρούνται οι Ηγεμόνες της στην θέση τους. Από το 1579 έως το 1821 η Άνδρος βρίσκεται υπό Τουρκική Κατοχή, με δύο  βραχυχρόνιες άλλες κατοχές. Από το 1695-1699 Βενετική κατοχή και από το 1770-1774 Ρωσική κατοχή.

4  Σοβαρές ενδείξεις υπάρχουν ότι ωρισμένοι Λατίνοι άρχοντες εξαναγκάστηκαν από άλλους να προσεταιρισθούν το ορθόδοξο δόγμα. Για το γεγονός ότι πολλοί Λατίνοι παρέμειναν κρυπτοκαθολικοί για πολλά χρόνια αργότερα βεβαιώνεται και από το συμβάν κατά το οποίο το 1660 δύο Λατίνοι άρχοντες που είχαν γίνει μουσουλμάνοι ξαναβαπτίζονται χριστιανοί όχι όμως ορθόδοξοι αλλά καθολικοί. Πρόκειται για Δαπόντε και Δελλαγραμάτικα. (βλ. Σ. Συμεωνίδη  «οι εκχριατιανισμοί Μωαμεθανών στις Κυκλάδες, αίτιο κατηγορίας στις διαμάχες των καθολικών» ΕΕΚΜ 12 -1995  και Ν. Βασιλόπουλου «Λατινοκρατία στην Άνδρο»  Β΄εκδ   Σ. Γαρυφάλλου 2015 σελ. 298)

5  βλ. Ν. Βασιλόπουλου «Λατινοκρατία στην Άνδρο»  Β΄εκδ   Σ. Γαρυφάλλου 2015 σελ. 278- 282

ΑΝΔΡΟΣ - ΚΑΤΟΧΗ 1941-1944 Μέρος 2ο

                                   

                                   Προσωπικές μαρτυρίες 

                                     

Μαρτυρία πρώτη

Ο μικρός Γιαννούλης Λαμπρινίδης ζούσε το 1941 στον Πιτροφό. Λόγω της μεγάλης ανάγκης και της εκτεταμένης πείνας που ενέσκηψε στην Κατοχή ο Γιαννούλης 14ή 15 ετών βρήκε μία καλή δουλειά στο μακρινό Καλυβάρι (γνωστό πάντα για τα καλά αγροτικά του προϊόντα). Έφευγε συνήθως για μία ολόκληρη εβδομάδα όταν οι αγροτικές ανάγκες το απαιτούσαν.         

                              

 Για να φτάσει στο Καλυβάρι ακολουθούσε την παληά μεσαιωνική Φαρδειά Στράτα που ένωνε το Κάτω Κάστρο με το Κάστρο του Μακροταντάλου (Πύργος). Περνούσε από την Κουβάρα, μετά από την Κατάκοιλο και προχωρούσε πάνω από το Γαύριο. Η όλη διαδρομή μέχρι να φτάσει στο Καλυβάρι διαρκούσε σχεδόν μια μέρα. Εκεί έμενε, έτρωγε και έπαιρνε ως αμοιβή κάποια αντίστοιχα ζαρζαβατικά, που με πολύ μεγάλη χαρά γυρίζοντας, έφερνε στην οικογένειά του στον Πιτροφό. 

 Η Φαρδειά Στράτα, μεσαιωνικός, λιθόστρωτος δρόμος, σε ένα απο τα στενώτερα σημεία της.

Μία φορά και εν όψει ίσως θερισμού του ζήτησαν να παραμείνει, εκεί για ένα ολόκληρο μήνα, με την φανταστική ανταμοιβή δύο μικρών χοίρων. Χαρούμενοι όλοι στην οικογένειά του στον Πιτροφό, για την δουλειά τού μικρού Γιαννούλη και το πολύτιμο τίμημα, του έδωσαν και ένα γάϊδαρο μαζί ώστε να φορτώσει τα μικρά γουρουνάκια αφού για να τα οδηγήσει από το Καλυβάρι μέχρι τον Πιτροφό θα διακινδύνευε να τα χάσει στο δρόμο. Αφού ολοκληρώθηκαν οι δουλειές στο Καλυβάρι ο 15χρονος Γιαννούλης πήρε την εξαιρετική ανταμοιβή του και ξεκίνησε με το γάϊδαρο φορτωμένο για τον μακρύ δρόμο της επιστροφής στην οικογένειά του. Πλησίασε στον Πιτροφό, εγκατέλειψε την Φαρδειά Στράτα και ακολούθησε τον δρόμο προς το χωριό.                              

 Για κακή του τύχη έπεσε σε δύο Γερμανούς στρατιώτες προερχόμενους ίσως από το γνωστό φυλάκιο της Αγίας Τριάδας, πάνω από το λιμάνι της Χώρας.              

 Οι Γερμανοί όταν αντίκρυσαν το φορτίο, του ζήτησαν με λόγια και νοήματα να λύσει τα μικρά ζώα και να τους τα παραδώσει. Ο Γιαννούλης είχε παραλύσει από φόβο αλλά ίσως και πείσμα και δεν κουνιόταν. Ο ένας από του δύο Γερμανούς έγινε έξω φρενών για την αδιανόητη σ΄ αυτόν ανυπακοή. Στράφηκε στον Γιαννούλη και τον χτύπησε με γροθιές, κλωτσιές, ρίχνοντάς τον χάμω. Ο δεύτερος Γερμανός δεν είχε κουνηθεί από την θέση του….   Κατόπιν ο πρώτος του πήρε τα γουρουνάκια και έφυγαν οι δυό τους χαρούμενοι…..  

Ο Γιαννούλης Λαμπρινίδης έφυγε πλήρης ημερών το 2012.  

 Διηγήθηκε αρκετές φορές την ιστορία αυτή στο εγγονό του Δημήτρη Λουκατάρη και κάθε φορά έλεγε: δεν θα ξεχάσω ποτέ το πρόσωπο του Γερμανού την ώρα που με έδερνε. Ποτέ.  Φαίνεται πως ο φαντάρος αυτός είχε γίνει έξαλλος επειδή δεν καταλάβαινε πώς ένα παιδί μιας κατακτημένης Χώρας δεν έκανε αμέσως αυτό που απαιτούσε ως ισχυρός και νικητής….  

 Ο Γιαννούλης αριστερά αρκετά χρόνια μετά την κατοχή.

Ο ίδιος δεξιά πολλές δεκαετίες αργότερα καμαρώνει για το περιβόλι του.Είναι η εποχή που αφηγείται την ιστορία του στον εγγονό του. Του είχε μείνει αλησμόνητη η συμπεριφορά του Γερμανού σε ένα παιδί 15 ετών.

 Μαρτυρία δεύτερη 

 Βουρκωτή. Το γενέθλιο χωριό του Γιώργη Μανδαράκα.

Γνωστός και πολύ συμπαθής ήταν σε πάρα πολλούς ο δραστήριος και πανέξυπνος βουρκωτιανός Γιώργης Μανδαράκας με το οικογενειακό παρατσούκλι Κούδης*.                                                                               

 Ο ίδιος του ζήτησα να μου διηγηθεί  και δεύτερη φορά την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα από πολλές πλευρές ιστορία, που πρέπει να συνέβη τον Σεπτέμβριο του 1942.

 Ήταν καιρός του θερισμού. Γιαυτό ολόκληρη η οικογένεια και συγγενείς είχαν συγκεντρωθεί και βοηθούσαν. Γύρω στο μεσημέρι κάποιος από όλους είδε να κατηφορίζουν από τον δρόμο δύο Ιταλοί στρατιώτες. Σταμάτησαν τον θερισμό και μόνον τους κύτταζαν.                                                                             

Είναι γνωστό ότι οι Ιταλοί επιφορτισμένοι με τον έλεγχο της διακίνησης των αγροτικών προϊόντων είχαν σε σημείο όχι μακρυά της Βουρκωτής ειδικό φυλάκιο. Οι Ιταλοί συνέχισαν να κατεβαίνουν και έφεραν πλήρη εξάρτιση και οπλισμό. Κατέβηκαν και πλησίασαν τους τρομαγμένους Βουρκωτιανούς, χωρίς να λένε κάτι.   

 Οι τελευταίοι αμήχανοι και για να δώσουν ίσως λίγο θάρρος ό ένας στον άλλον, κατέφυγαν στο μόνο πράγμα που τους είχε απομείνει, να συνεννοούνται, σίγουροι ότι δεν τους καταλαβαίνουν οι άλλοι. Μίλησαν λοιπόν μεταξύ τους στα αρβανίτικα λέγοντας πάλι : μα τι να θέλουν άραγε αυτοί από μάς; Και τότε έγινε κάτι που κανείς δεν περίμενε. Οι Ιταλοί άρχισαν να τους μιλάνε στα αρβανίτικα. Οι Βουρκωτιανοί έμειναν εμβρόντητοι. Οι δυό Ιταλοί έδειχναν ενθουσιασμένοι από το άκουσμα της πραγματικής μητρικής τους γλώσσας που ήταν τα αρβανίτικα της νότιας Ιταλίας. Κυριολεκτικά πετούσαν από χαρά. Ήταν νέοι. Χωρίς να το σκεφτούν δεύτερη φορά άφησαν στην άκρη τα όπλα τους, έβγαλαν τα πουκάμισά τους και μισόγυμνοι άρπαξαν τα δρεπάνια και άρχισαν να θερίζουν.               

                                                                                           

Εμείς, μου είχε πεί ο Γιώργης, δεν πιστεύαμε στα μάτια μας. Μα τι θέρισμα ήταν αυτό; Δεν είχαμε ξαναδεί τέτοια ταχύτητα, τέτοια μαεστρία. Να δεις πώς πήγαιναν τα χέρια τους, πετούσαν, δεν προλάβαινες να τα δείς. Και στο τέλος τραγουδούσαν.

Είχαν φαίνεται θυμηθεί τον τόπο τους και το χωριό τους……… 

Κατόπιν τους κεράσαμε κάτι, αυτοί ξαναντύθηκαν, πήραν τα όπλα τους και έφυγαν αποχαιρετώντας μας χαρούμενοι…… 
      
                                                                    Νίκος Βασιλόπουλος
                                                                 αρχιτέκτων - ερευνητής 

                                                                                      

Aπαραίτητη εξήγηση του γράφοντος

Με το παρόν άρθρο δεν προσπαθώ να εξωραϊσω τους Ιταλούς. Οι Ιταλοί ήταν επίσης κατακτητές. Ο καθένας άφησε ασφαλώς το αποτύπωμά του βάσει των μεγάλων και μικρών πράξεών του**. 

*Σημ. Στα αρβανίτικα της Βουρκωτής, Κούδι σημαίνει το μαγειρικό τσουκάλι.

**Σημ Δεν γνωρίζω βέβαια εάν ο ανωτέρω Γερμανός ήταν Ναζί ή όχι. Πάντως οι Γερμανοί ακολουθώντας τον ηγέτη τους, Χίτλερ, πολέμησαν λυσσαλέα μέχρι τον Μάϊο του 1945 παρά το γεγονός ότι ο τελευταίος τούς παρέσυρε σε ένα λάθος πόλεμο και δρόμο και έχασαν 5.000.000 στρατιώτες μην θέλοντας να αποδεχτούν και οι ίδιοι το λάθος τους. Δεν συνέβη το ίδιο με τους Ιταλούς. Τα αποτελέσματα των επιλογών των λαών αυτών, είναι γνωστά για τα επόμενα σχεδόν 40 χρόνια που ακολούθησαν. Η πολιτιστική δραστηριότητα των Ιταλών υπήρξε τεράστια και των Γερμανών μηδαμινή…….. 

Ιστορίες σαν τις ανωτέρω υπάρχουν σίγουρα πολλές.Με χαρά θα δημοσίευα και άλλες.                                                                                  

Να πληροφορήσω τους φίλους μου, ότι θα ακολουθήσει και τρίτο μέρος αφιερωμένο στον Ιταλό γιατρό λοχαγό Genaro Giuseppe.