Σάββατο 24 Σεπτεμβρίου 2016

Χώρα - Ο δρόμος της Αγοράς







Η οδός της Παλαιάς Πόλεως της φωτογραφίας, δεν είναι άλλη από τον κύριο δρόμο μετά την Εξώπορτα, μόλις περάσουμε την στοά και μπούμε στο Κάστρο. Είναι εύκολα αναγνωρίσιμος αφού τα σπίτια έχουν μείνει σε μεγάλο βαθμό αναλλοίωτα. Δεν φαίνεται να είναι πλακοστρωμένος, πιστεύω δε ότι η φωτογράφηση έγινε τα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα.


 Ο δρόμος της Αγοράς, έξω από το Κάστρο δηλαδή δυτικά της  Εξώπορτας, είναι μεσαιωνικός, ωδηγούσε στην Μεσσαριά και  αρχικά ήταν πολύ στενώτερος. Διαπλατύνθηκε δεξιά και αριστερά  στις αρχές του 19ου αιώνα. Επίσης μέχρι τότε υπήρχε μεγάλη και  φαρδειά τάφρος, μπροστά από την Πύλη (Εξώπορτα), εκεί περίπου  όπου σήμερα βρίσκεται μέρος της Πλατείας Καϊρη. Η τάφρος    εκτεινόταν στα σημερινά σκαλιά προς Παραπόρτι και Νημπορειό.  Η δε πύλη (Εξώπορτα) έκλεινε κάθε βράδυ από τον Πορτάρη και  άνοιγε το επόμενο πρωϊ. 
 Επί δημαρχίας Γ. Πούμπουρα (1870-1882) αποφασίστηκε να  επιχωματωθεί (μπαζωθεί) η τάφρος. Σε δεύτερη φάση  δημιουργήθηκαν η κλίμακα προς Παραπόρτι και κατόπιν, το 1895,  προς Νημπορειό. Ταυτόχρονα δημιουργήθηκε η πλατεία Καϊρη με  την ανέγερση πολύ υψηλών αναλημματικών τοιχείων, που  διακρίνονται  και σήμερα-δεξιά-κατεβαίνοντας προς Παραπόρτι.  Επίσης δημιουργήθηκε με τον ίδιο τρόπο και ο δρόμος που περνά  από τα "Χασαπιά". Γιαυτό και τα ακίνητα, στη θέση αυτή, (νότια  του δρόμου) οικόπεδα, Ουρητήρια και πάλι οικόπεδα αλλά και  βόρεια (άλλοτε Χασαπιά) ανήκουν στον Δήμο επειδή  δημιουργήθηκαν απ΄αυτόν με επιχωματώσεις σε άλλοτε ιδιαίτερα  κατωφερείς θέσεις. 
 Η νέα αυτή πλατεία ήταν το πρώτο κοινόχρηστο τμήμα που  πλακοστρώθηκε.


 Μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα-από πολλές απόψεις-φωτογραφία.  Η λήψη (γύρω στα 1900) έγινε από τον όροφο της οικίας Περράκη Καμπάνη που βρισκόταν δίπλα ακριβώς (δυτικά) της σημερινής Κρήνης. Θα επρόκειτο για επίσημη εορτή αν κρίνει  κανείς από την παρουσία τριών χωροφυλάκων και την  επιμελημένη εμφάνιση ανδρών και γυναικών με εντυπωσιακά  φορέματα... Το πλέον ενδιαφέρον όμως είναι ότι εκεί όπου  σήμερα ξεκινά η κλίμακα καθόδου προς Παραπόρτι βλέπουμε να υπάρχει (πράσινο βέλος, αριστερά στην φωτογραφία) προστατευτικό στηθαίο (μπαγκάλι). H κάθοδος ξεκινά με αντίθετη φορά απ΄ότι σήμερα εκεί που στέκει ένα παιδάκι (κόκκινο βέλος). Εν συνεχεία στρέφεται κατά 180 μοίρες και φαίνεται, συνεχίζεται κατεβαίνοντας όπως και σήμερα μέχρι το Παραπόρτι. Αριστερά κατεβαίνοντας διακρίνεται αμυδρά ένα από τα αρχικά τόξα της σκεπαστής(;) αυλής του κτίσματος Βλάμη. Το άγαλμα του Θεόφιλου Καϊρη τοποθετήθηκε μεταγενέστερα.


 Κατόπιν επί δημαρχίας Γεωργίου Εμπειρίκου 1898-1900 άρχισε η  πλακόστρωση του δρόμου της Αγοράς. Λόγω όμως του θανάτου  του τελευταίου η πλακόστρωση συνεχίστηκε από τον επόμενο  δήμαρχο Νικόλαο Εμπειρίκο επί των ημερών του οποίου  ολοκληρώθηκε το έργο με τις εξαιρετικής ποιότητας σκληρού  μαρμάρου πλάκες. 
'Αγνωστο πότε ολόκληρος ο δρόμος φωτίστηκε από τα  Μπειρικαίικα της Καμάρας (Ρίβας) έως και πέραν της πλατείας  του Γηροκομείου, αλλού με στύλους αλλού με επιτοίχειους  φανοστάτες όπως δείχνουν και οι τρείς φωτογραφίες. Οι κομψοί αυτοί φανοστάτες κατανάλωναν πετρέλαιο και τους άναβε καθημερινά επιφορτισμένο για τούτο άτομο. Αργότερα ηλεκτροφωτίστηκαν με  την ίδρυση της Ηλεκτρικής Εταιρείας Άνδρου.


  Η οδός Γ. Εμπειρίκου. Πρώτο αριστερά το κτίριο όπου σήμερα  στεγάζεται στο ισόγειο η Alpha Τράπεζα και στον όροφο το  ξενοδοχείο Αίγλη. Κτίσθηκε από τον Ι. Κορκόδειλο, εφοπλιστή και  επιχειρηματία (ο οποίος είχε κτίσει αποθήκη στο Παραπόρτι, ισόγειο  σημερινής οικίας Περδίκα). Δεξιά διακρίνεται ο δρόμος για  Νημπορειό. Το σπίτι στην γωνία με το ξύλινο "μπουντί", έχει  αντικατασταθεί από πολυκατοικία. Το οδόστρωμα ίσως μόλις  έχει  στρωθεί με πλάκες και εμφανίζει την γνωστή καμπυλότητα. Η λήψη  έγινε στην αρχή του 20ου αιώνα και βέβαια αρκετά προ του 1917  οπότε ανεγέρθηκε η μεγαλοαστική κατοικία του Βογιαζίδη που  λείπει από το βάθος της φωτογραφίας και για τούτο διακρίνουμε  τον λόφο των Ανεμομύλων εντελώς αδόμητο.



 Η σημερινή πλακόστρωση ξαναέγινε με τις ίδιες πλάκες από  τον δραστήριο δήμαρχο Μιχάλη Πολέμη το 1954(;). Κατά μία  πληροφορία ο τελευταίος ήθελε να συνεχίσει την πλακόστρωση  έως το κτίριο Δράκου (σημερινή Αστυνομία). Για λόγους  οικονομίας όμως δεν το ολοκλήρωσε. Επί δημαρχίας Δημήτρη  Γιαννίση ο δρόμος της Αγοράς ξαναστρώθηκε με τις παλαιές  εκείνες πλάκες αλλά και νεώτερες, αρκετά όμοιες, αφού  αρκετές από τις παλαιές είχαν εν μέρει καταστραφεί.  

 Ο δρόμος αυτός αποτελεί σημείο αναφοράς της πολεοδομικής και  οικονομικής ανάπτυξης της Χώρας, χρήζει ιδιαίτερης πάντοτε  μέριμνας και είναι αφ΄εαυτού ένα πολύτιμο στολίδι.


 Ο δρόμος της Αγοράς (Le Marche) πλακοστρωμένος τα πρώτα μετά το 1900 χρόνια. Εκτός από τα διώροφα κτίρια με τα "μπουντιά" που αναγνωρίζονται και σήμερα, διακρίνεται αριστερά η απόληξη του καμπαναριού της Παναγίας της Εξωκαστριανής που βρισκόταν στον κήπο της σημερινής Παναγίας, λίγο πριν από την κατεδάφιση της πρώτης. (Η φωτογραφία δημοσιεύτηκε στο Facebook στην διεύθυνση Liza' s Photographic Archive of Greece) 

                                                            Νίκος Βασιλόπουλος
                                                       αρχιτέκτων - ερευνητής
                                                                                                 
*Την φωτογραφία πήρα από το facebook χωρίς να σημειώσω το όνομα αυτού που την ανάρτησε, γιαυτό και δεν αναφέρω την πηγή αυτή.

6 σχόλια:

  1. Καλημέρα. Ευχαριστω πολυ για τις χρήσιμες πληροφορίες. Ειναι όμορφο να μαθαίνεις την ιστορια του τόπου που αγαπάς.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. καλημέρα καλή εβδομάδα
    Για ακόμα μια φορα συγχαρητήρια για την μελέτη σου και την προσφορά γνώσεων σε μας!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. θερμα συγχαρητήρια και μπράβο σας για την μελέτη αυτή !!! όλα αυτά είναι χρήσιμα και πρέπει να αναδειχθούν και στους επισκέπτες μας .

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ο συναδέλφος Αρχιτέκτονας Νίκος Βασιλόπουλος τακτικά μας επαναφέρει στο παρελθόν της Άνδρου τεκμηριωνοντας μοναδικά τα όσα οφειλουμε να γνωριζουμε και να περισωσουμε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή